Sady

By | 20 kwietnia 2015

Według “Urzędowego wykazu nazw” w Polsce jest czternaście miejscowości o nazwie Sady. Przez kilka powojennych lat wieś nosiła nazwę Chróst.

Sady w Gminie Marcinowice leżą na zachodnich stokach Ślęży. Jest to jedyna w gminie Marcinowice miejscowość położona na krawędzi wielkiego kompleksu leśnego pokrywającego Masyw Ślęży.

Nazwa wsi nie pojawia się w średniowiecznych dokumentach, nie ma jej także na mapie Wredego z pierwszej połowy XVIII w., więc w porównaniu z innymi wsiami w gminie Marcinowice jest to wieś “młoda”.

W XIX w. w literaturze pojawia się jako kolonia należąca od 1764 do opactwa augustianów NMP na Piasku we Wrocławiu.

DSC_0247

Po sekularyzacji zakonu ok. r. 1810 wieś należała do rodziny Meidel, która w tym czasie była także dziedzicem sołectwa w Mysłakowie.

W roku 1845 należy do Franza Natzona. Jest w tym czasie małą wioską – kolonią, której mieszkańcy w zimie zajmowali się tkactwem, a w lecie dzierżawą i uprawą sadów owocowych. W tym czasie wieś należała do parafii w Mysłakowie, ale już wtedy posiadała katolicką szkołę obsługiwaną przez nauczycieli z Mysłakowa. Sady zamieszkiwało w tych latach 401 katolików i 13 ewangelików.

Osada jeszcze w 1890 roku zajmowała się m.in. tkactwem. Z pisma landrata świdnickiego z dnia 30.12.1890 r. wynika, że we wsi było 30 zawodowych tkaczy. Stąd wynika, że tkactwo i sadownictwo stanowiło główne źródło utrzymania osady.

Liczba ludności na przestrzeni przedstawiała się następująco:

LATA ILOŚĆ DOMóW LICZEBNOŚĆ WSI
1783 30 119
1830 85 285
1845 41 414
1895 49 396
1905 50 367
1970 brak danych 266
2002 brak danych 251

Nazwa wsi występuje dopiero w 1783 roku jako Krozel. Etymologia wywodzi się z języka niemieckiego i nawiązuje do charakteru zatrudnienia mieszkańców, którzy w lecie zajmowali się dzierżawą sadów.

Do 1945 r. wieś nazywała się Krotzel, a krótko po wojnie występowała jako Chróst. Miejscowość nie dysponuje zabytkami dużej klasy, jak inne wsie gminy Marcinowice, posiada natomiast ogromne walory krajobrazowe i zalicza się do najpiękniejszych wsi tej gminy.

W okolicy Sadów znajdują się objęte ochroną konserwatorską kamieniołomy strefy ?W” o nieokreślonej chronologii (stanowisko nr 118/83 i 117/84 wg karty AZP Ślęża gm. Sobótka). Istnieje także stanowisko wcześniejszego osadnictwa kultury przeworskiej.

Sady należą do miejscowości leżących w otulinie Ślężańskiego Parku Krajobrazowego, stąd podlegają szczególnym przepisom ochrony.

Leżą tuż u podnóża Ślęży na wschodnich jej krańcach. Kilkaset metrów od centrum wsi wznosi się pierwsza samotna skała Ślęży sięgająca 305 m n.p.m.

W pobliżu wsi krzyżują się liczne drogi i szlaki turystyczne oplatające Masyw Ślęży. Należą do nich m.in.: Droga Piotra Własta na Wieżycę (405 m n.p.m.), Trakt Bolka do Strzegomia oraz Rozdroże Bialskie, gdzie przecina się kilka dróg i szlaków turystycznych.

Lasy rozciągające się na wschód zarządzane są przez Nadleśnictwo Miękinia.

Wieś posiada szczególny mikroklimat związany z sąsiedztwem góry Ślęży. Większe opady latem, niskie zimą dużo mgieł i burz w ciągu roku.

Miejscowość leży w odległości 8 km od międzynarodowej drogi nr 25 oraz, nieczynnej już, stacji kolejowej w Strzelcach. Niewielką infrastrukturę tworzą jedynie sklepy i świetlica.

Położenie wsi w naturalny sposób predysponuje ją do przejęcia funkcji węzła turystycznego w zachodniej części Masywu Ślęży, z wykorzystaniem uwarunkowań Ślężańskiego Parku Krajobrazowego.

Informacje zaczerpnięto z książki “Historia gminy Marcinowice”

Dodaj komentarz

comments