Mysłaków

By | 20 kwietnia 2015

Mysłaków to średniej wielkości wieś położona na Nizinie Świdnickiej u południowo-zachodniego podnóża Masywu Ślęży, na wysokości 218 – 140 m n.p.m. Ślęży w otulinie Ślężańskiego Parku Krajobrazowego.

Z racji swojego położenia charakteryzuje się specyficznym mikroklimatem jak i pozostałe miejscowości u stóp Ślęży- większą ilością opadów, burz i mgieł.

Według wykazu nazw urzędowych miejscowości w Polsce – są tylko dwie wsie o tej nazwie w kraju. Etymologia nazwy wsi jest nieznana. W przeszłości wieś stanowiła dwie odrębne miejscowości: “Ceskowicz” i “Mislakowicz” (według Adlera), które już w XIII w. zlały się w jedną miejscowość. W dokumentach historycznych występuje jako: Cescouici  – około 1138, Tesech – około 1193r., Cesovici – około 1200 r., Cesowice [Cescouici] -1223r., Mislacou, Mislacouizac – około 1250r., Caldernborn – 1283r. – 1327r., Kaldenbrune – 1322r., Kaldinburn – 1376r., Kaldenbrunn – 1945r. Przez kilka powojennych lat wieś nosiła nazwę Ciężkowice.

DSC_0067

Wsie należały prawdopodobnie do rodu Łabędziów a później augustianów z opactwa na Piasku we Wrocławiu.

Najwcześniej wymieniona jest nazwa “Tesech” w bulli papieża Celestyna III z 1193 r. a następnie jako “Cescovici” w dokumencie z około 1200 r. stanowiącym spis posiadłości opactwa. Występuje także pod nazwą “Cescovice” w dokumencie biskupa Wawrzyńca i opata Witosława z 1223 r.

Wieś wymieniana też jest wielokrotnie w bulli papieża Innocentego IV z 1250 r. oraz innych dokumentach z roku 1292 i 1299 pod nazwami Caldinborne i Caldinburn.

Wieś “Ceskouicz” została w 1253 r. lokowana na prawie niemieckim a w 1317 r. uzyskała odnowienie tego przywileju z nadania opata Filipa. Pojawia się już wtedy nazwa Kaldenbrune  i stanowi już nazwę jednej wsi.

Z dokumentu opata Filipa w 28.01.1317 r. wynika, że wieś liczyła 50 flamandzkich łanów. “Na dokumencie tym widnieje podpis rycerza Hermana von Rychenbacha, który w tym czasie pełnił urząd sędziego na dworze książęcym i jest pierwszym świeckim świadkiem klasztoru.”

Ponownie nazwisko rycerza Rychenbacha i jego syna Wilhelma oraz Jana Seckila pojawia się na  dokumencie z 5 VI 1322 r. Bernarda  księcia Świdnicy i Książa. Książę przyznaje sołectwu w ?Kaldenbrune” 3 wolne łany (włóki). Sołectwo, opat Mikołaj Schönborn, sprzedaje wraz z prawem sądowym w 1448 r. niejakiemu Jerzemu Hyrte, który odkupuje również od Marcusa Hyrte ziemie w Białej nabyte od tegoż samego opata Mikołaja.

DSC_0024

Ponadto Mysłaków został wymieniony w akcie sprzedaży landwójtstwa w wsiach: Tąpadła, Strzegomiany, Strzeblów, Zebrzydów, Garncarsko oraz Chwałków z dnia 31 VII 1351 r. Sprzedającym był Maciej – komes z Trenczyna oraz jego żona Kunegunda, kupował opat Konrad i klasztor augustianów w Sobótce.

Zachowane tabele podatku gruntowego z około 1765 roku stwierdzały, że w Mysłakowie żyło 17 gospodarzy, 18 zagrodników, 10 chałupników i komorników oraz 10 rzemieślników. Wieś warta była 14226 talarów, co czyniło ją najbogatszą w Masywie Ślęży z obecnych miejscowości należących do gminy Marcinowice.

Mysłaków był własnością augustianów na Piasku do sekularyzacji zakonu w roku 1810. Następnie pojawia się w dokumentach jako wieś królewska, natomiast dziedziczny majątek sołecki należy do rodziny Meidel (około 1830 r.). “W latach późniejszych majątek zyskał status dóbr rycerskich i w 1870r. należał do Dröschera, na przełomie XIX i XX w. był własnością Jerzego Kerbera w 1917 r. B. Fellmanna a w 1937 r. Alfonsa Reipricha. Ponadto we wsi znajdowało się kilkanaście majątków chłopskich liczących od 6,5 ha do 20 ha.”We wsi typowo rolniczej ubocznym zajęciem ludności było tkactwo.

Według pisma landrata Świdnicy do Rejencji Wrocławskiej z 30XII 1890 r. dotyczącego sytuacji tkaczy okręgu świdnickiego – we wsi było 13 tkaczy, w tym czterech posiadało oprócz tego działkę ziemi a trzech było zatrudnionych dodatkowo poza tkactwem.

Mimo długiej historii wieś jest w zasadzie pozbawiona cenniejszych zabytków, leży bowiem w rejonie spustoszonym w czasie wojen husyckich a następnie wojny trzydziestoletniej. Znajdujące się we wsi zabytki budownictwa i architektury pochodzą głównie z XIX w.

W okolicach wsi zlokalizowano sześć stanowisk archeologicznych m.in.: cmentarzysko szkieletowe z okresu średniowiecza, ślady kultury przeworskiej i z okresu wpływów rzymskich. Do najokazalszych zabytków należy kościół parafialny p.w. Świętej Katarzyny Dziewicy i Męczennicy.

DSC_0038

Parafia została erygowana w XIII w. Pierwsze wzmianki w dokumentach pochodzą z 1299 i 1316 r. Kościół należał do archiprezbiteriatu w Kiełczynie. W dokumencie kardynała Jana z 1376r. wspomniany jest “rector ecclesie in Kaldinburn”. Później kościół był wymieniany w protokole wizytacji kanonicznej Archidiaconatu Wrocławia w 1638 r. oraz w latach 1660-1666/7. W połowie XIX w. kościół uposażony w 2 łany i obsługiwał także pobliską kolonię Sady. We wsi znajdowała się szkoła katolicka, która miała swoją filię w Sadach.

Po II wojnie szkołę reaktywowano. Obecnie, ?dzięki” restrukturyzacji oświaty, dzieci z Mysłakowa i Sadów uczą się w Marcinowicach lub w Wirach.

Obecny kościół przebudowany został generalnie w 1857 r. staraniem wczesnego proboszcza ks. Prascha, który objął parafię 3 XII 1842 r. Kościół powstał na miejscu starego, zbudowanego z kamienia i pokrytego dachem z gontem, posiadającego trzy dzwony. Do nowo wybudowanego kościoła przeniesiono ołtarz główny poświęcony Świętej Katarzynie.

W wyposażeniu kościoła na uwagę zasługują dwa boczne ołtarze: jeden poświęcony Świętej Barbarze a drugi Świętej Małgorzacie. Świątynia posiada organy z podwójną klawiaturą i dziesięcioma registrami. Dzwony kościelne zawieszono w 1868 r. W roku 1883 ks. proboszcz Juliusz Fleischer z okazji jubileuszu kapłaństwa ofiarował pieniądze na zakup figury Matki Bożej. W roku 1942 zdjęte zostały trzy dzwony, pozostał najmniejszy. W latach 1974 – 75 przeprowadzono remont tynków zewnętrznych i pokrycia dachowego a w latach 90. XX w. konserwację ołtarza głównego. W murze kościelnym wmurowane są trzy krzyże pokutne w formie krzyży maltańskich.

Liczba ludności wsi na przestrzeni wieków przedstawiała się następująco:

ROK ILOŚĆ OSóB
1783 r. 470
1845 r. 804
1900 r. 746
1905 r. 691
2002 r. 522

 

Okres świetności wieś przeżyła w XIX w. we wsi w tym okresie było 97 – 99 domów, kościół, szkoła, browar, gorzelnia i wiatrak.

Od 6 X 1898r. ożywioną działalność prowadziły siostry Elżbietanki. W 1905r. wzniosły dom (dziś ośrodek zdrowia). Prowadziły ambulatoryjną opiekę nad chorymi i ochronkę.

Po roku 1945 wieś została zasiedlona przez przybyszów z wschodnich terenów dawnej Rzeczypospolitej Polskiej głównie z miejscowości Tuligłowy oraz Rumno. W latach 70-80. XX wieku Uniwersytet Wrocławski prowadził badania nad słownikiem mieszkańców Mysłakowa i okolic pochodzących z Tuligłów. O historii i mieszkańcach tamtych terenów opowiadają książki: ?Opowieści z Kresów. Tuligłowy koło Lwowa” oraz ?Rumno. Pomnik pamięci 1944-1945” T. Pańczyszyna jak i ?Oczyma i sercem. Wieś Rumno w latach 1939-1945” ks. T. Patera.

Wieloletnim proboszczem był pochodzący z okolic Białegostoku ks. Henryk Filonowicz. Po jego śmierci parafianie ufundowali pamiątkową tablicę w wejściu do kościoła.

Po okresie PRL pozostała we wsi tylko dawna baza skupu GS ?Samopomoc Chłopska” stanowiąca obecnie mienie komunalne gminy. Działa prywatna piekarnia, kilka warsztatów rzemieślniczych, dwa sklepy.

Warunki klimatyczno – glebowe dla rolnictwa są nieco gorsze niż w pozostałej części gminy Marcinowice.

Według NSP z 2002 r. we wsi jest: 478,04 ha użytków rolnych, w tym 404,49 ha pod zasiewami – jako uprawy dominuje pszenica 139,90 ha, rzepak 58 ha, buraki cukrowe 24 ha oraz kukurydza, ziemniaki, jęczmień, pszenżyto.

Dodatkowym źródłem dochodów rolników jest uprawa warzyw oraz sady, głównie czereśniowe. Część rolników próbuje, z powodzeniem, uprawiać na skalę przemysłową truskawki i maliny, znajdując zbyt w okolicznych miastach oraz przetwórni warzyw i owoców w Strzelcach Świdnickich.

DSC_0051 DSC_0037

Informacje zaczerpnięto z książki “Historia gminy Marcinowice”

 

Dodaj komentarz

comments